23/10/2024
ကမ္ဘာကျော် Halloween ပွဲတော်ရဲ့ စိတ်ဝင်စားဖွယ် သမိုင်းကြောင်း - သရဲခေါင်းတွေ၊ ရွှေဖရုံသီးမီးအိမ်တွေနဲ့ ပျော်ရွှင်စရာ ပွဲတော်ကြီး ဘယ်လိုစတင်ခဲ့သလဲ
သရဲခေါင်းပုံတွေ၊ ရွှေဖရုံသီးမီးအိမ်တွေနဲ့ ပျော်ရွှင်စရာ ပွဲတော်တစ်ခုအဖြစ် ကျင်းပနေကြတဲ့ Halloween ပွဲတော်ကြီးဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော် သမိုင်းကြောင်းရှိတဲ့ ပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
ရှေးဟောင်း Celtic လူမျိုးတွေရဲ့ Samhain ပွဲတော်ကနေ စတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး ဆောင်းရာသီ စတင်တဲ့အချိန်မှာ ကျင်းပလေ့ရှိပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ သေဆုံးသွားသူတွေရဲ့ ဝိညာဉ်တွေ လူ့လောကကို ပြန်လာနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြတာကြောင့် မီးပုံကြီးတွေ ထွန်းညှိပြီး တိရစ္ဆာန်အရေခွံတွေနဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်ကာ ဝိညာဉ်တွေကို ကာကွယ်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နတ်ဆရာတွေက အနာဂတ်ကို ဟောကိန်းထုတ်တဲ့ အခမ်းအနားတွေလည်း လုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။
ခရစ်ယာန်သာသနာ ပျံ့နှံ့လာတဲ့အခါ ၇ ရာစုမှာ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး Gregory က နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့ကို All Saints' Day အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ရှေးက Samhain ပွဲတော်ရဲ့ ဓလေ့တွေကိုလည်း ထည့်သွင်းခဲ့ပြီး အဲဒီညကို All Hallows Eve လို့ခေါ်ရာကနေ နောက်ပိုင်း Halloween လို့ ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။
အမေရိကန်မှာတော့ ၁၉ ရာစုမှာ အိုင်ယာလန်နဲ့ စကော့တလန်က ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူတွေကနေတစ်ဆင့် ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ၁၈၄၅-၁၈၅၂ ခုနှစ်အတွင်း အိုင်ယာလန်မှာ အာလူးရောဂါ (Irish Potato Famine) ကြောင့် အစားအစာပြတ်လပ်မှုကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အိုင်ယာလန်မှာ အဓိက စားသုံးတဲ့ အစားအစာဖြစ်တဲ့ အာလူးပင်တွေ ရောဂါကျရောက်လို့ ပျက်စီးကုန်တာကြောင့် လူဦးရေရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် သေဆုံးခဲ့ရပြီး၊ သန်းနဲ့ချီတဲ့ အိုင်းရစ်လူမျိုးတွေဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ရွှေ့ပြောင်းအခြေချခဲ့ကြရပါတယ်။ အဲဒီလို ရွှေ့ပြောင်းလာကြတဲ့ အိုင်းရစ်လူမျိုးတွေက သူတို့ရဲ့ ရိုးရာဓလေ့တွေနဲ့အတူ Halloween ကိုပါ ယူဆောင်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ရွှေဖရုံသီးထဲက မီးထွန်းညှိတဲ့ Jack O'Lantern ဓလေ့ဟာ အိုင်းရစ်လူမျိုးတွေဆီကနေ စတင်ခဲ့တာပါ။
၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်တွေမှာ Ben Cooper၊ Collegeville Flag နဲ့ H. Halpern Company တို့လို ကုမ္ပဏီတွေက စက်ရုံထုတ် Halloween ဝတ်စုံတွေ စတင်ထုတ်လုပ်လာခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် Ben Cooper ရဲ့ ကာတွန်းဇာတ်ကောင်ဝတ်စုံတွေက လူကြိုက်များခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးမှာတော့ မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးလာတာနဲ့အမျှ အိမ်တိုင်ရာရောက် လှည့်လည်ပြီး ချောကလက်တောင်းတဲ့ Trick-or-treat ဓလေ့ စတင်ခဲ့ပါတယ်။
Trick-or-treat ဆိုတဲ့ ဓလေ့ကတော့ အိမ်တွေဆီ သွားရောက်ပြီး မုန့်တောင်းတဲ့ ဓလေ့ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေက သရဲ၊ ဝိညာဉ်၊ ဇာတ်ကောင်တွေအဖြစ် ဝတ်စားဆင်ယင်ပြီး အိမ်တွေဆီ သွားရောက်ကာ "Trick or treat" လို့ အော်ရင်း မုန့်တောင်းကြပါတယ်။ အိမ်ရှင်တွေကလည်း ချောကလက်၊ သကြားလုံးတွေ ဝေငှကြပါတယ်။ အိမ်ရှင်တွေက မုန့်မပေးရင် ကလေးတွေက နောက်ပြောင်တဲ့အနေနဲ့ "ချောက်လန့်အောင်လုပ်မယ်" လို့ ခြိမ်းခြောက်ကြပါတယ်။
ဒီဓလေ့ဟာ စကော့တလန်နဲ့ အိုင်ယာလန်က guising လို့ခေါ်တဲ့ ရိုးရာဓလေ့ကနေ ဆင်းသက်လာတာပါ။ ရှေးခေတ်က ကလေးတွေဟာ အိမ်တွေဆီသွားပြီး သီချင်းဆို၊ ကဗျာရွတ်တဲ့ ဖျော်ဖြေမှုတွေ လုပ်ပြကာ အစားအသောက်တွေ တောင်းခံကြပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်မှာ ၁၉၂၀ ဝန်းကျင်လောက်ကစပြီး "Trick or treat" ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို စသုံးလာကြပါတယ်။
ယနေ့ခေတ်မှာတော့ အိမ်တွေက သူတို့ဆီ ကလေးတွေ လာတောင်းလို့ရကြောင်း အချက်ပြတဲ့အနေနဲ့ Halloween အလှဆင်ပစ္စည်းတွေ ချိတ်ဆွဲထားကြပြီး၊ အိမ်ရှေ့မီးတွေ ဖွင့်ထားလေ့ရှိပါတယ်။ တချို့အိမ်တွေဆိုရင် အိမ်ရှေ့မှာ မုန့်တွေ ထားပေးထားပြီး ကလေးတွေ လာယူနိုင်အောင် စီစဉ်ပေးထားကြပါတယ်။ ကလေးတွေကလည်း အိမ်ရှင်တွေကို နောက်ပြောင်တဲ့အနေနဲ့ ချောက်လန့်အောင်လုပ်တာတွေ၊ သရဲပုံစံ လုပ်ပြတာတွေနဲ့ ပျော်ရွှင်စွာ ဆင်နွှဲကြပါတယ်။
လက်ရှိမှာ Halloween ဟာ ခရစ်စမတ်ပြီးရင် အမေရိကန်မှာ ဒုတိယအကြီးဆုံး စီးပွားရေးပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်လာပြီး တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၁၀ ကျော်အထိ သုံးစွဲလာကြပါတယ်။ အာရှနိုင်ငံတွေမှာလည်း ဂျပန်က ဦးဆောင်ပြီး Halloween ပွဲတော်တွေကို စတင်ကျင်းပလာခဲ့ပြီး တောင်ကိုရီးယား၊ စင်္ကာပူ၊ ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှာပါ ရေပန်းစားလာပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း နိုင်ငံတကာကျောင်းတွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ နိုက်ကလပ်တွေမှာ Halloween ပွဲတော်တွေကို ကျင်းပကြပြီး လူငယ်တွေကြားမှာ ဝတ်စုံပွဲတော်တွေ၊ သရဲအိမ်တွေ လည်ပတ်တာတွေ ရေပန်းစားလာပါတယ်။ ရှေးဟောင်းဓလေ့တွေနဲ့ ခေတ်သစ်ယဉ်ကျေးမှုတွေ ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ Halloween ပွဲတော်ဟာ ယနေ့ခေတ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း လူကြိုက်များတဲ့ ပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါပြီ။
